Jakie witaminy warto suplementować w ciąży?

W czasie ciąży, kiedy organizm matki pracuje na dwa, a nawet trzy razy wyższych obrotach, pojawia się wiele pytań dotyczących diety i zdrowia. Jednym z najczęstszych tematów, który budzi wątpliwości przyszłych rodziców, jest kwestia odpowiedniej suplementacji. Pojawia się zatem pytanie o to, jakie witaminy zażywać w ciąży, aby wspierać zarówno swój organizm, jak i prawidłowy rozwój dziecka. Na to pytanie nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi, ponieważ każda ciąża jest inna, jednak istnieją ogólne wytyczne i zalecenia, które pomagają w podjęciu właściwych wyborów. Temat rozwija nasz artykuł, do którego lektury zachęcamy!

Dlaczego suplementacja witamin jest ważna w ciąży?

W okresie ciąży organizm kobiety przechodzi przez intensywne zmiany. Wzrasta wówczas zapotrzebowanie na szereg witamin i minerałów, które są niezbędne nie tylko dla utrzymania zdrowia przyszłej matki, lecz także dla prawidłowego rozwoju płodu. Rozważnie prowadzona suplementacja stanowi dodatkowe wsparcie. Pomaga zapobiegać wielu groźnym niedoborom, które skutkują powikłaniami, takimi jak na przykład wady cewy nerwowej u dziecka, anemia u matki, przedwczesny poród czy nawet ryzyko poronienia.

Jakie witaminy należy zażywać w ciąży?

Wytyczne dotyczące suplementacji w Polsce są jasne. Polskie Towarzystwo Ginekologów i Położników (PTGiP) określiło, jakie suplementy dla kobiet w ciąży są zalecane. Listę otwiera kwas foliowy, witamina D, witamina B12, a także żelazo, jod oraz DHA.

Kwas foliowy

Kwas foliowy jest absolutnie niezbędny dla prawidłowego rozwoju płodu. Zaleca się jego przyjmowanie już na etapie planowania ciąży, co najmniej na trzy miesiące przed poczęciem. Prawidłowy poziom folianów w organizmie matki zmniejsza ryzyko wad cewy nerwowej i poważnych wad wrodzonych u dziecka, takich jak rozszczep kręgosłupa czy bezmózgowie. U ciężarnej niweluje on również ryzyko zakrzepicy i niedokrwistości. Warto pamiętać, że dawkowanie, zwłaszcza w okresie przedkoncepcyjnym i w pierwszym trymestrze, powinno być zgodne z zaleceniami lekarza.

Witamina B12

Niedobór tej witaminy w organizmie matki może prowadzić do anemii megaloblastycznej. Jest on również powiązany ze zwiększonym ryzykiem wad wrodzonych u płodu, zwłaszcza tych dotyczących rozwoju układu nerwowego. Witamina B12 odgrywa też istotną rolę w syntezie DNA oraz prawidłowym tworzeniu się czerwonych krwinek.

Witamina D3

Witamina D3 odpowiada za regulację równowagi wapniowo-fosforanowej u ciężarnej. Dzięki temu wspiera zdrowy rozwój kości i zębów dziecka. Jej niedobór u matki może prowadzić do demineralizacji kości, a u noworodka do krzywicy. Dodatkowo wpływa na układ odpornościowy. Warto zwrócić na nią uwagę szczególnie w polskim klimacie, w którym niedobory D3 występują bardzo często.

Co jeszcze należy suplementować w ciąży poza witaminami?

Lista substancji zalecanych w ciąży nie ogranicza się wyłącznie do witamin. Istnieją również inne pierwiastki i związki, których odpowiedni poziom w organizmie matki ma ogromny wpływ na przebieg ciąży oraz rozwój płodu.

Żelazo

Niedobory żelaza u ciężarnych są powszechne i prowadzą do niedokrwistości, osłabienia oraz spadku energii. Zbyt niski poziom tego pierwiastka u matki wiąże się też z podwyższonym ryzykiem przedwczesnego porodu i niskiej masy urodzeniowej dziecka. Dlatego suplementacja często bywa konieczna, zwłaszcza po 16 tygodniu ciąży.

Jod

Jod jest niezbędny dla prawidłowego funkcjonowania tarczycy. Wspiera też zdrowy rozwój mózgu dziecka. Niedobór jodu w diecie ciężarnej zwiększa ryzyko niedorozwoju umysłowego i fizycznego dziecka. U matki natomiast niedobór tego pierwiastka może prowadzić do niedoczynności tarczycy.

Kwasy DHA

Są to jedne z najistotniejszych składników, które należy dostarczać do organizmu, zwłaszcza od drugiego trymestru ciąży. Odpowiedni poziom kwasów DHA w organizmie matki wydłuża czas trwania ciąży, wspiera rozwój psychomotoryczny dziecka i obniża ryzyko depresji poporodowej.

Jakie suplementy dla kobiet w ciąży wybrać? Wskazania i dawkowanie

Kobiety w ciąży często sięgają po gotowe preparaty multiwitaminowe. Trzeba jednak pamiętać, że zgodnie z zaleceniami większości towarzystw naukowych, podejście "na wszelki wypadek" nie jest rekomendowane. Podstawą pozyskiwania witamin i minerałów zawsze jest zbilansowana dieta, natomiast suplementy powinny być dobierane celowo, po konsultacji z lekarzem i na podstawie wyników badań. Poniżej przedstawiamy zalecenia dotyczące poszczególnych trymestrów ciąży.

Jakie witaminy dla kobiet w ciąży w 1 trymestrze?

Normy witamin i minerałów dla kobiety w pierwszym trymestrze ciąży prezentują się następująco.

• Foliany (5-MTHF/kwas foliowy): 400–800 µg/d (również w formie łączonej). Przy BMI powyżej 30 i niskim stężeniu folianów we krwi, dawka jest zwiększana.
• Witamina D: 1500–2000 IU/d, najlepiej po ustaleniu poziomu w badaniu krwi. Przy BMI powyżej 30, po konsultacji z lekarzem, dawkę można zwiększyć.
• DHA: ≥ 200 mg/d. Przy małym spożyciu ryb lub ryzyku porodu przedwczesnego, zalecane jest zwiększenie dawki.
• Jod: 150 µg/d, pod warunkiem braku chorób tarczycy.
• Żelazo: Nie jest zalecane rutynowo. Suplementacja przed 16. tygodniem ciąży powinna odbywać się wyłącznie przy stwierdzonej niedokrwistości.

Jakie witaminy w ciąży 2 trymestr?

Minerały i witaminy dla kobiet w ciąży, w okresie 2 trymestru, powinny być przyjmowane według poniższych zaleceń.

• Foliany: 600–800 µg/d.
• Witamina D: 1500–2000 IU/d.
• DHA: ≥ 200 mg/d.
• Jod: 150 µg/d.
• Żelazo: Konieczne jest monitorowanie morfologii i ferrytyny. Przy stężeniu ferrytyny poniżej 60 µg/L, zaleca się 30 mg żelaza na dobę.

Jakie witaminy dla kobiet w ciąży w 3 trymestrze?

Podobnie jak w poprzednim okresie, witaminy dla kobiet w ciąży w 3 trymestrze powinno się suplementować wedle konkretnych wytycznych.

• Foliany: 600–800 µg/d.
• Witamina D: 1500–2000 IU/d.
• DHA: ≥ 200 mg/d.
• Jod: 150 µg/d.
• Żelazo: Suplementacja 30 mg żelaza na dobę jest zalecana, gdy stężenie ferrytyny jest poniżej 60 µg/L.

Suplementacja – cel, a nie przyzwyczajenie

Prawidłowa suplementacja w ciąży jest niezwykle istotnym elementem dbałości o zdrowie matki i dziecka. Jak jednak widać, nie oznacza ona bezrefleksyjnego sięgania po gotowe zestawy witamin. Zbilansowana dieta powinna stanowić podstawę, a wszelkie dodatki w postaci suplementów powinny być starannie dobierane. Każda kobieta w ciąży jest inna, dlatego najlepszym rozwiązaniem jest zawsze indywidualna konsultacja z lekarzem, który, na podstawie wyników badań, pomoże dobrać plan suplementacyjny do konkretnych potrzeb.