Okres przeziębień i grypy, a w sumie „załamania odporności” w pełni – z pewnością niejeden doświadczył tego na własnej skórze. Pogorszenie samopoczucia, spadek wydolności i sił witalnych, czy wręcz konieczność przerwania cyklu treningowego i pewien regres lub, w najlepszym wypadku, stagnacja formy sportowej. Rynek obfituje w produkty, które mają zapewnić nam wzrost odporności (różnego typu), ograniczyć toczący się w organizmie stan zapalny, a w efekcie – czy to zmniejszyć częstość infekcji, czy skrócić czas jej trwania i dokuczliwość objawów. Czy wszystkie są godne uwagi? Z pewnością nie, jednak w dzisiejszym tekście postaram się przybliżyć pokrótce parę z nich na które warto zwrócić uwagę.
Multiwitamina – coś co podjadał każdy!
Od tego należy zacząć – preparaty witaminowo-mineralne, które z pewnością zażywał każdy z nas. Celem poprawy odporności, szybkiego powrotu do sprawności, przyspieszenia regeneracji czy też zapewnienia odpowiedniego dowozu składników regulacyjnych (przynajmniej teoretycznie) – co natomiast na to badania?
Opublikowane w 2005 roku badanie MAVIS dotyczące stosowania multiwitów u osób starszych nie dały wielkich nadziei. Zespół Alison Avenell przebadał 910 osób po 65 roku życia celem sprawdzenia czy owa suplementacja może wpływać na częstość zgłaszanych przez nich infekcji. Niestety okazało się, iż suplementacja ani nie wpływała na ich jakość życia, ani też na częstość czy czas trwania infekcji.
Również w 2005 ukazała się meta-analiza RCTów dokumentująca rolę suplementacji multiwitami na prewencje infekcji u osób starszych. Alia El-Kadiki, będąca także autorem rozdziału dotyczącego roli mikroskładników w prewencji infekcji u osób w wieku podeszłym w pozycji traktującej o żywieniu i suplementacji tej grupy osób z roku 2015, wraz z Alexandrem Suttonem dokonali przeglądu i analizy 8 badań. Okazało się, że jedynie w 3 z nich wykazano skrócenie czasu trwania infekcji o ok. 17,5%. Wyniki badań okazały się niespójne i dające nikłe przesłanki do rutynowania stosowania preparatów witaminowo-mineralnych.
Rok 2006 przyniósł przegląd systematyczny autorstwa Stephen i Avenell. W nim zajęto się już całą rzeszą dorosłych, a nie tylko tymi w wieku starszym. Ogólny wniosek mówi o raczej nikłej sensowności suplementacji, jednak autorzy sugerują, że osoby po 65’tce mogą odnieść pewne korzyści przy suplementacji trwającej ponad pół roku (jeśli występują u nich niedobory)
Rok 2013, kolejna meta analiza, pod kierownictwem Macpherson. Włączono 21 prac, obejmujących 91074 osoby i 8794 przypadki śmierci – sprawdzano wpływ suplementacji na śmiertelność z jakiegokolwiek powodu. Niestety – również w tym wypadku suplementacja multiwitami nie zmniejszała ryzyka śmierci z różnych przyczyn.
Witamina D?
W 2017 roku w PLoS One ukazała się praca obejmująca 26916 osób i ich obserwację przez 10,5 roku – sprawdzano wpływ witaminy D na śmiertelność (a w sumie to stan odżywienia tą witaminą). Zaobserwowano, że u osób z niższymi poziomami (49,99nmol/L i mniej) ryzyko śmierci było istotnie wyższe. Głównymi „winowajcami” okazały się być choroby sercowo naczyniowe. W przypadku schorzeń nowotworowych zależność nie była liniowa. W przypadku stężeń kalcytriolu na poziomie 75-12nmol/L nie wykazano zwiększonego ryzyka śmierci z różnych przyczyn.
Miało jednak nie być o śmiertelności tylko zdrowiu!
Istotność witaminy D pod względem odporności wykazuje chociażby obecność receptorów VDR oraz dla 1-alfa hydroksylazy na wielu składowych układu immunologicznego. Kalcytriol wykazuje efekt immunomodulacyjny względem limfocytów B i T, reguluje ekspresję genów peptydów przeciw-drobnoustrojowych o szerokim spektrum działania. Peptydy te wspomagają ochronę organizmu przeciwko patogenom, w tym gruźlicą, grypą i przeziębieniem. Badania prowadzone zarówno na sportowcach, jak również żołnierzach i ogóle populacji udokumentowały odwrotną zależność pomiędzy stężeniem witamin D, a incydentami URTI (infekcje górnych dróg oddechowych). Sportowcy z niskim stężeniem kalcytriolu manifestują nie tylko więcej objawów URTI, ale także dłuższy czas trwania infekcji. Zaobserwowano, że najbardziej narażeni są sportowcy ze stężeniem 25(OH)D poniżej 30nmol/l, a najrzadsze epizody zdarzają się atletom z koncentracją >120nmol/l. W badaniach Fraser i wsp. wykazano, ze suplementacja 5000j.m. (a więc więcej niż zaleca jako bezpieczne EFSA!) przez okres 14 tygodni w porze zimowych treningów przyczyniło się do wzrostu poziomu katelicydyny (jeden z peptydów przeciwdrobnoustrojowych) oraz IgA w ślinie, w porównaniu do placebo. Dawki zalecane dla populacji naszego kraju to 800-2000 j.m./d w miesiącach wrzesień-kwiecień. W przypadku atletów coraz częściej dyskutowane są dawki na poziomie 4000j.m./d.
W kolejnej części skupię się na innych obiecujących składników suplementów mogących znacząco wpłynąć czy to na ryzyko wystąpienia, czy czas trwania infekcji, zarówno dróg oddechowych, jak również zaburzeń żołądkowo-jelitowych – zapraszam do lektury już niebawem!
Literatura:
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1183131/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC556155/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/16756533
https://academic.oup.com/ajcn/article/97/2/437/4577151
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5312926/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5790847/
https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/25861808/
Paweł Szewczyk - magister dietetyki specjalizujący się w żywieniu sportowców. Dietetyk zawodników Kadry Polski i Mistrzów Europy. Uczestnik i prelegent szkoleń, konferencji i seminariów na terenie całego kraju. Wykładowca w Państwowej Medycznej Wyższej Szkole Zawodowej w Opolu oraz Instytucie Psychodietetyki we Wrocławiu. Na co dzień zajmuje się profesjonalnym poradnictwem w zakresie żywienia oraz suplementacji, publikuje naukowo i popularnie oraz szkoli sportowców i dietetyków.
Autor bloga: szewczykpassion.wordpress.com
Więcej informacji w zakładce wykształcenie i doświadczenie https://szewczykpassion.wordpress.com/wyksztalcenie/
Body Vitality Complex
Odporność EXTRA 30 caps