Jakie funkcje pełni skóra w naszym organizmie?

Skóra jest niewątpliwie największym organem ciała człowieka, reprezentującym, aż jedną szóstą całkowitej masy ciała, a jej główną rolą jest działanie jako chemiczna i fizyczna bariera ochraniająca ciało przed szkodliwymi zewnętrznymi czynnikami środowiskowymi, takimi jak drobnoustroje patogenne, ekspozycja na promieniowanie ultrafioletowe (UV), zagrożenia chemiczne, zmiany temperatury, a nawet odwodnienie. Skóra składa się z trzech głównych warstw o różnych strukturach podstawowych, mianowicie naskórka, skóry właściwej oraz tkanki podskórnej. W konsekwencji szeregu zagrożeń środowiskowych zewnętrznych, skóra może cierpieć na zmiany takie jak fotostarzenie, dysfunkcje immunologiczne i stany zapalne, które mogą mieć istotny wpływ na zdrowie człowieka.

Czy da się uniknąć starzenia się skóry?

Starzenie się skóry jest złożonym procesem biologicznym wynikającym z dwóch synergistycznych mechanizmów czynników wewnętrznych i zewnętrznych. Z jednej strony, wewnętrzne lub endogenne starzenie się jest nieuniknionym zjawiskiem, które obejmuje kilka czynników, takich jak metabolizm komórkowy, uwarunkowania genetyczne, działanie hormonów oraz upływ czasu i klinicznie wiąże się ze zwiększoną wrażliwością i utratą elastyczności skóry. Z drugiej strony, można uniknąć lub opóźnić proces starzenia zewnętrznego lub egzogennego skóry, który jest spowodowany powtarzającym się narażeniem skóry, bądź organizmu na szkodliwe czynniki, w szczególności promieniowanie UV (fotostarzenie), nieodpowiedni sposób odżywiania, zanieczyszczenia, chemikalia i toksyny. Warto podkreślić, że regularna i zarazem intensywna eskpozycja na promieniowanie ultrafioletowe powoduje powstawanie reaktywnych form tlenu, co prowadzi do stanu stresu oksydacyjnego, a także zwiększa ekspresję tzw. metaloproteinaz w ludzkiej skórze, które odpowiedzialne są za degradację białek macierzy pozakomórkowej do których zalicza się m.in.: kolagen, fibronektynę, proteoglikany, czy elastynę, stanowiącą wsparcie funkcjonalne, dlatego też fotostarzenie się skóry charakteryzuje się zaburzoną równowagą w akumulacji i degradacji białek macierzy zewnątrzkomórkowej, utratą elastyczności, nieregularną pigmentacją, suchością i marszczeniem. Ponadto, wspomniane metaloproteinazy odgrywają również ważną rolę w procesie rakotwórczym, wpływając na kilka procesów związanych z rozwojem nowotworów, takich jak wzrost, angiogeneza, czyli tworzenie się naczyń włosowatych i przerzuty.

Jakie związki bioaktywne stanowią wsparcie dla ochrony i pielęgnacji skóry?

Dowiedziono, że liczne aktywne biologicznie związki znajdujące się naturalnie w żywności lub występujące w suplementach diety o potwierdzonym naukowo działaniu, stanowią obiecującą strategię zapobiegania, opóźniania lub minimalizowania przedwczesnego starzenia się skóry, a także łagodzenia niektórych chorób skóry. Wśród najczęściej stosowanych składników o potencjalnej skuteczności działania w łagodzeniu objawów starzenia się skóry i niektórych dermatoz (chorób skóry) wyróżnia się bioaktywne peptydy (głównie pochodzące z kolagenu), oligosacharydy, polifenole roślinne, karotenoidy (w tym β-karoten), witaminy (zwłaszcza C i E) oraz wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3. W kilku badaniach przeprowadzonych z udziałem ludzi wykazano bowiem, że przedstawione powyżej substancje bioaktywne mają korzystny wpływ na oznaki starzenia się skóry oraz ochronę przed fotostarzeniem się skóry w wyniku promieniowaniem ultrafioletowego. Między innymi stwierdzono, że odpowiednia podaż witamin, zwłaszcza C i E jest szczególnie istotna dla kondycji skóry, ponieważ wykazują one właściwości fotoochronne wskutek zwiększenia elastyczności skóry, jej nawilżenia i zdolności antyoksydacyjnych wraz ze wzrostem minimalnej dawki rumieniowej, która określa najmniejszą dawkę promieniowania, wywołującą po 24 godzinach wyraźny rumień (zaczerwienienie) naświetlonej skóry. Co ciekawe w kilku publikacjach naukowych zaobserwowano również, że karotenoidy takie jak chociażby β-karoten, luteina, zeaksantyna, β-kryptoksantyna, czy likopen w ilości 30 – 90 mg na dobę jako kompleks składników mogą także prowadzić do wzrostu minimalnej dawki rumieniowej, zmniejszenia utleniania się lipidów i ochrony skóry przed promieniowaniem UV. Warto na koniec podkreślić, że istnieje zakaz wprowadzania do obrotu składników kosmetycznych lub produktów testowanych na zwierzętach, dlatego jedynymi opcjami weryfikacji rzeczywistej skuteczności określonego składnika kosmetycznego są albo modele komórek skóry in vitro albo testy z udziałem ludzi.

Piśmiennictwo:

Mateusz Durbas
Dietetyk kliniczny i sportowy, autor licznych artykułów dotyczących żywienia i suplementacji
Strona oficjalna: www.mateuszdurbas.pl
Facebook: https://www.facebook.com/mateuszdurbasdietetyk/
Instagram: https://www.instagram.com/mateuszdurbasdietetyk/?hl=pl