Jeśli kotlet schabowy, golonka, żeberka czy smalec wywołują uśmiech na Twojej twarzy, a na hasło ‘owoce i warzywa’ uciekasz od stołu, jesteś w gronie osób, które może zainteresować tzw. „dieta optymalna” czyli dieta dr. Kwaśniewskiego. Jeśli dodatkowo chętnie zrzucisz kilka kilogramów, dieta ta może Ci w tym pomóc. Czy to zdrowy wybór? Czy tłuste potrawy mogą być podstawą diety (nawet przez okres miesiąca lub dwóch)? Czy dieta Kwaśniewskiego to dobry pomysł na redukcję? Mówimy: sprawdzam!
Historia diety Kwaśniewskiego
Jan Kwaśniewski był polskim lekarzem o specjalności medycyna fizykalna i balneoklimatologia, który przez prawie dwie dekady rezydował na oddziale balneologii i fizjoterapii Sanatorium Wojskowego w Ciechocinku. W Cedzynie koło Kielc założył Akademię Zdrowia „Arkadia”, działającą w latach 1988–1990. Miejsce to stało się centrum pierwszych zwolenników alternatywnego sposobu żywienia i kuracjuszy, którzy zdecydowali się na pobyt w ośrodku wypoczynkowym doktora połączony z dietą odchudzającą, jaką propagował.
W trakcie badań z zakresu żywienia i metabolizmu, dr Kwaśniewski zainteresował się tematem diety ubogiej w węglowodany lub całkowicie je eliminującej. Ten sposób żywienia lekarz początkowo zalecał przede wszystkim chorym na neurastenię, z którymi miał do czynienia w sanatorium, gdyż pośród pacjentów tej właśnie grupy obserwował częsty wzrost wagi powyżej zalecanej normy. Później, Kwaśniewski rozszerzył zalecenia również na pacjentów skarżących się na życie w stresie. Główne założenia diety, którą nazwano „optymalną”, określają proporcje makroskładników utrzymujące węglowodany na poziomie zaledwie 15%.
Podstawowe założenia diety Kwaśniewskiego
Dieta Kwaśniewskiego opiera się na jadłospisie wysokotłuszczowym i produktach pochodzenia zwierzęcego oraz zakłada redukcję węglowodanów do niezbędnego minimum. Według oryginalnych założeń lekarza, tłuszcze i węglowodany nie powinny się spotykać na naszym talerzu. Idealne proporcje składników w proponowanym żywieniu to: 15% węglowodanów oraz 20-30% białek. Pełen rozkład makroskładników, w zależności od publikacji, prezentuje się w zakresach:
- białko : tłuszcz : węglowodany – 1,0 : 3,0-3,5 : 0,8 (najnowsze zalecenia)
- białko : tłuszcz : węglowodany – 1,0 : 2,0-2,5 : 0,5 (starsze zalecenia).
Jak wynika z powyższego, w diecie Kwaśniewskiego bez wątpienia króluje tłuszcz i to właśnie wysokie spożycie tłuszczu i niskie spożycie węglowodanów mają nam zagwarantować spalenie nadmiaru tkanki tłuszczowej w organizmie.
Według oficjalnych materiałów Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Optymalnych, zalecane ilości białka, tłuszczu i węglowodanów dla osoby o średnim wzroście przedstawiają się następująco: 70g, 140-250g, 50g, co przekłada się na 1500 kcal (redukcja) do 2500 kcal (normalne żywienie).[1] Dokładna wartość kaloryczna uzależniona jest od indywidualnych uwarunkowań zdrowotnych, trybu życia oraz wieku, i podlega konsultacji z oficjalnym przedstawicielem stowarzyszenia.
Co jeść na diecie Kwaśniewskiego
Podstawą żywienia wg tej filozofii są jaja (nawet 4 na dobę; w szczególności żółtka), tłuste mięso, masło, śmietana, smalec, tłuste sery, podroby, galarety, salceson, bekon, pasztety, tłuste wywary z mięsa. Warzywa w przpadku diety Kwaśniewskiego ograniczają się do odmian o niskiej zawartości węglowodanów – ulubienicą jest tu kapusta oraz pomidory i ogórki. Osoby przebywające na diecie mogą spożywać pieczarki i grzyby leśne.
Według dr. Kwaśniewskiego, w diecie optymalnej podstawowym źródłem tłuszczów powinny być produkty pochodzenia zwierzęcego. Owoce są na liście zakazanej z uwagi na wysoką zawartość cukru, za wyjątkiem owoców leśnych, zalecanych w niewielkich ilościach. Pieczywo, kasze, ryż, wszelkie produkty zbożowe oraz potrawy mączne, a także ziemniaki czy fasole nie mieszczą się w ramach proponowanego życiwnia, podobnie jak chude mięso, ryby, białka jaj czy słodycze.
Przykładowe dania:
- Śniadanie: jajecznica na maśle, przyrządzona z jednego jaja i 3 żółtek
- Obiad: klopsy z mielonego mięsa wieprzowego, przyrządzone z jajkami i serem żółtym
- Kolacja: naleśnik z pieczarkami, przyrządzony na smalcu, bez mąki, z z jednego jaja i 3 żółtek
Dieta Kwaśniewskiego jest zaprojektowana jako dieta na redukcję i wg wyników badań własnych, prezentowanych przez jej twórcę, rzeczywiście skutkuje spadkiem masy ciała. Co ciekawe, lekarz informował o niewielkim jedynie wpływę żywienia na wagę u osób, u których nie występuje nadwaga lub otyłość. Czyli genialna recepta na zdrowe odchudzanie?
Kontrowersje diety Kwaśniewskiego
Badania nad rezultatami diety dr. Kwaśniewskiego dla zdrowia nie są udokumentowane, gdyż nie odbyły się drogą oficjalną. Lekarz prowadził swoje obserwacje w warunkach prywatnego ośrodka, poza centrami naukowymi i publicznymi placówkami medycznymi. Według jego własnych danych, diecie zostało poddanych 1655 osób przez okres 14-21 dni, przy czym część pacjentów cierpiała na choroby przewlekłe i nieuleczalne, jednak nie określono, jakiego typu.[2] Stwierdzono natomiast wystąpienie poprawy stanu zdrowia pod wpływem zaleconego żywienia i przy redukcji zastosowanej farmakologii.
Jako że badania dr. Kwaśniewskiego nie mają oparcia w oficjalnej dokumentacji naukowo-medycznej, ich wartość była wielokrotnie kwestionowana, a model diety krytykowany i odrzucany przez dietetykę głównego nurtu.
Zagrożenia diety Kwaśniewskiego
Według dzisiejszej wiedzy medycznej, zalecenia dr. Kwaśniewskiego mogą przyczynić się do rozwoju cukrzycy typu 2, miażdżycy i hipercholesterolemii. Lekarze przestrzegają przed podwyższonym poziomem tzw. „złego cholesterolu” i trójglicerydów we krwi, których negatywny wpływ na cały organizm jest szeroko opisany w literaturze. Wskazują także na możliwe niedobory witamin (w szczególności witaminy C) i minerałów.
Polska Akademia Nauk określa dietę Kwaśniewskiego jako szkodliwą dla zdrowia i wskazuje na naukowe podstawy stojące za oficjalnie unzawaną piramidą żywienia oraz ograniczeniem kaloryczności diety jako głównym sposobem redukcji masy ciała.
Zalety diety Kwaśniewskiego
Dieta dr. Kwaśniewskiego eliminuje słodycze, a także ogranicza spożycie soli. Przy wersji z podwyższoną ilością białka, dostarcza również organizmowi odpowiednią ilość protein.
Zwolennicy tego sposobu na redukcję przywołują świadectwa znacznego ubytku masy ciała w krótkim czasie, niemniej z uwagi na brak podstawy naukowej, tego rodzaju twierdzenia wypada potraktować jako nieudokumentowane medycznie, a także nie uwzględniające kosztów zdrowotnych diety, związanych m.in. z podwyższonym poziomem cholesterolu LDL.
Źródła:
[1] https://optymalni.org.pl/zywienie-optymalne/zlota-proporcja/
[2] https://pl.wikipedia.org/wiki/Jan_Kwa%C5%9Bniewski
[products=2749,2635,1359]